Tematska izložba
Zdravko Pečar │ (AUTO)PORTRETI
Otvaranje: subota, 25. maj 2024, u 13 časova
Na otvaranju su govorili: prof. dr Milan Ristović i autor izložbe doc. dr Nemanja Radonjić
Urednici kataloga i kustosi izložbe:
dr Nemanja Radonjić, Emilia Epštajn, Ana Knežević
Kustoska izjava
Izložbom „Zdravko Pečar – (AUTO)PORTRETI” pokušali smo da iz nekoliko perspektiva prikažemo kaleidoskopsku ličnost Zdravka Pečara, odnosno njegov život i sve što je ostavio za sobom, u formi poliptiha: kroz istorijske događaje, duh vremena, revolucionarne godine, diplomatske gestove, istraživačka i istorijska dela, fotografska i štampana svedočanstva, značajnu dokumentaciju, te kroz različite, uvek poletne akcije s katkad ambivalentnim rezultatima i posledicama.
Pristupajući Zdravku Pečaru s izvesne vremenske distance, naročito imajući u vidu specifičnosti jugoslovenskog i nesvrstanog okvira unutar kojeg je on radio, nismo se mogli odupreti osećanju da kroz proces rada na izložbi govorimo o čoveku koji gotovo da je zakoračio u svet fikcije i postao lik iz knjige – protagonista svog života, ali i o čoveku od krvi i mesa koji na neki način i danas aktivno boravi u predelima sećanja. Vidimo ga kao jakog subjekta vođenog političkim idejama vremena, ali nikada bespogovorno. Njegovi kritički stavovi, antikolonijalna razmišljanja i specifičan oblik humanizma, koji su u datom vremenu prirodno bili usmereni ka Africi, i danas odzvanjaju sa stranica zapisa, knjiga i reportaža koje je objavio, u lecima koje je sakupljao, kao i u biblioteci koju je baštinio. Pečareva snažna ličnost i neumorna znatiželja donekle su nametnuli razmatranja u svojevrsnom vakuumu u odnosu na nebrojene sudeonike iz njegovog privatnog i šireg društvenog života. Njih ima više i svi su oni na različite načine i u različitim životnim trenucima svedočili i podržavali slobodan protok njegove neverovatne energije i entuzijazma.
Imali smo na umu stručne, naučne, istorijske, istraživačke i medijske načine na koje je on, neuspešno kao i sama Jugoslavija, pokušavao da organizuje i sintetizuje znanje o Africi, ali i snažan potencijal Muzeja afričke umetnosti u Beogradu kao institucije čijim nam je osnivanjem tu viziju ostavio u amanet. Istovremeno, kako smo podstaknuti njegovim životom i radom, ponajpre istraživačkim naporima, ostvarenim rezultatima i osnivanjem MAU – jedinstvene niše u kojoj se danas, gotovo pola veka kasnije, o Africi i Bliskom istoku može govoriti, razmišljati i pisati na mnogo načina – čini nam se prirodnim da odgovorimo na ovaj poziv upisan u samu genealogiju institucije, odnosno, da ne odustanemo od ideje za uspostavljanjem svojevrsnog centra za Afriku i Bliski istok koji bi kao istraživačko jezgro ojačao saradnju između ovog Muzeja i Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, na kojem je i sam Zdravko Pečar diplomirao 1951. i doktorirao 1964. godine.
Drugim rečima, ovu izložbu postavljenu 2024. godine, povodom trideset godina od smrti Zdravka Pečara, razumemo kao spiritus movens za (pod)sećanje na život i rad osnivača MAU. Ujedno, ova je izložba i obrazovni medijum u savremenom trenutku koji u javnom prostoru ističe značaj Zdravka Pečara kao višestruke ličnosti: revolucionara, partizana, (ne)zvaničnog ambasadora, istoričara izvan i u kabinetu. Za nas kao kustoski tim, ova izložba predstavlja i pokretačku snagu i inspiraciju na osnovu kojih danas, na ovom prostoru, možemo dalje da radimo, istražujemo i razmišljamo o afričkim i bliskoistočnim temama, čime proširujemo domete kustoskih, istraživačkih i izlagačkih praksi delajući istovremeno u i izvan muzejskih, izložbenih i akademskih okvira.
Emilia Epštajn, Ana Knežević i Nemanja Radonjić
